Mε τους κινδύνους να πολλαπλασιάζονται στο μέλλον και την πολυπλοκότητα να χαρακτηρίζει το διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον, το Risk Management μαζί με την εταιρική διακυβέρνηση και την κανονιστική συμμόρφωση αναδεικνύονται σε βασικά εργαλεία στρατηγικής για κάθε επιχείρηση
που θέλει να επιβιώσει και να ευημερήσει τον 21ο αιώνα. Το Risk Management δεν είναι μια απλή τεχνική άσκηση. Είναι κουλτούρα, αντίληψη και τρόπος ζωής για όλους: διοίκηση και εργαζόμενους.
Αυτά ήταν τα κύρια μηνύματα, αλλά και τα συμπεράσματα από το πρώτο συνέδριο GRC (Governance and Risk Conference), το οποίο χαρακτηρίστηκε από ομιλητές και συμμετέχοντες ως άκρως επίκαιρο υπό τις παρούσες συγκυρίες.
Κατά την εναρκτήρια ομιλία της η κυρία Αντωνάκη, Γενική Διευθύντρια της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος, παρατήρησε ότι η ελαχιστοποίηση των κινδύνων πρέπει να είναι κύριο μέλημα κάθε συνετού επιχειρηματία, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι οι επιχειρήσεις δεν είναι τόσο εξοικειωμένες με τη διαχείριση κινδύνων, ώστε να την εντάξουν ως λειτουργία στο στάνταρ πρόγραμμα των θεμάτων που πρέπει να τους απασχολούν και μάλιστα με αντίστοιχο προϋπολογισμό. Ειδική αναφορά έκανε και στη σημασία της ιδιωτικής ασφάλισης, η οποία έχει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία, καθώς ενθαρρύνει επιχει-ρηματικά ανοίγματα, τονίζοντας ότι δεν είναι καθόλου τυχαίο που οι προηγμένες χώρες εμφανίζουν υψηλά ποσοστά ασφάλισης.
Κουλτούρα ρίσκου στις σύγχρονες επιχειρήσεις
Ο Richard Anderson, Πρόεδρος του Institute of Risk Management UK και CEO AndersonRisk, περιέγραψε πώς το GRC μπορεί να βοηθήσει τις επιχειρήσεις να επιβιώσουν και να ευημερήσουν σε ένα πολύπλοκο περιβάλλον και ποιες είναι οι προϋποθέσεις επιτυχίας του συστήματος.
Ξεκινώντας έκανε τη διαπίστωση ότι η σύγχρονη επιχείρηση λειτουργεί πια σε ένα ευρύτερο οικοσύστημα (extended enterprise), συνδεδεμένη με τρίτους, για παράδειγμα, τους προμηθευτές. Αυτοί με τις ενέργειες τους, άρα και τα ρίσκα που παίρνουν, μπορεί να επηρεάσουν την επιχείρηση. Κατά συνέπεια, καμία επιχείρηση δεν μπορεί σήμερα να ελέγξει το σύνολο των ρίσκων της, αλλά μόνο να τα επηρεάσει. «Το επίπεδο του Risk Management μιας επιχείρησης είναι τόσο επαρκές και ικανοποιητικό όσο ο πιο αδύναμος κρίκος του ευρύτερου οικοσυστήματος» τόνισε ο Richard Anderson.
Ως πρώτο βήμα, ο οργανισμός οφείλει να αναγνωρίσει τα ρίσκα του.Η μεγαλύτερη δυσχέρεια που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις είναι η αδυναμία έγκαιρης αναγνώρισης μελλοντικών κινδύνων, ενώ
το Risk Management έχει αποτύχει σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτό οφείλεται στον υφιστάμενο τρόπο εφαρμογής των μοντέλων ηγεσίας διακυβέρνησης και διαχείρισης ρίσκων. O κ. Anderson προτείνει αλλαγή του τρόπου ηγεσίας και διακυβέρνησης, όπου η εφαρμογή πλαισίου διαχείρισης ρίσκων δεν θα είναι αποτέλεσμα επιβολής κανόνων, αλλά πολύ περισσότερο συνειδητοποίηση ότι το σύγχρονο Risk Management πρέπει να βασίζεται στη δημιουργικότητα, σε κοινές ηθικές αξίες, συγκεκριμένες αρχές και συμπεριφορές. Το Risk Management αποτελεί πρωτίστως θέμα κουλτούρας με επίκεντρο τον άνθρωπο. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να δημιουργηθεί κουλτούρα ρίσκου.
Καθορισμός του Risk Appetite
Πολύ βασική παράμετρος σε αυτή τη διαδικασία είναι ο καθορισμός του Risk Appetite από την ανώτατη διοίκηση. Με δεδομένο ότι το Risk Management αφορά στη διαχείριση των ρίσκων - και όχι στην αποφυγή τους - μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία εταιρικής αξίας, επισημαίνοντας παράλληλα «τη συχνή αδυναμία διάγνωσης από πλευράς διοικήσεων, το τι μπορεί να παράγει εταιρική αξία, καθώς και την άγνοια για τους κινδύνους που απειλούν τους key drivers της εταιρικής αξίας». O κ. Anderson υπογράμμισε ότι είναι υψίστης σημασίας να υπάρχει επίγνωση της στρατηγικής κατεύθυνσης που θέλει να πάρει η εταιρεία, καθώς επίσης και των value drivers και των ρίσκων της επιχείρησης. Πολύ σημαντικός είναι και ο ρόλος του σύγχρονου Risk Officer, ο οποίος έχει διευρυνθεί. Ο Risk Officer έχει την ευθύνη για να συνενώσει όλες τις δυνάμεις και λειτουργίες μέσα στην επιχείρηση με στόχο τη θωράκισή της, κυρίως με διάλογο και ανοικτή επικοινωνία
Ο κ. Anderson ολοκλήρωσε την ομιλία του λέγοντας ότι «το Risk Management είναι μια διαφορετική προσέγγιση: είναι τοdisruptive intelligence που αν το διέθεταν οι επιχειρήσεις δεν θα είχαμε φθάσει στην πρόσφατη παγκόσμια οικονομική κρίση». Τους λόγους που αποτυγχάνει το Risk Management στην πράξη, παρουσίασε ο Dr. Prodyot Samanta μέσω Skype. Αναφέρθηκε στη συχνή απουσία της λειτουργίας Risk Management κατά τη διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων, την αδυναμία προσδιορισμού του στόχου ως προς το Risk Management, την έλλειψη κουλτούρας και κατανόησης ρίσκου και τη διατήρηση στεγανών στον οργανισμό.
Εστίασε, επίσης, στο Risk Appetite εξηγώντας ότι αυτό μπορεί να ορισθεί τουλάχιστον ένα ή δύο χρόνια μετά την εφαρμογή προγράμματος ERM, διότι μόνο τότε ένας οργανισμός έχει αποκτήσει επίγνωση των ρίσκων του. Ολοκλήρωσε λέγοντας ότι «Risk,Management και Performance είναι κρίκοι της ίδιας αλυσίδας που παράγουν εταιρική αξία».
Οι συστημικοί κίνδυνοι
Η Julia Graham, Πρόεδρος της FERMA, επεσήμανε ότι ενώ παλιά οι σημαντικότεροι κίνδυνοι που αφορούσαν τις επιχειρήσεις ήταν απτοί, σήμερα διαπιστώνουμε μια μετατόπιση στο πεδίο των συ-
στημικών κινδύνων που αφορούν στο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, καθώς επίσης στο περιβάλλον και την τεχνολογία. Η πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα της FERMA ανέδειξε ως
κύριες περιοχές ρίσκου τις πολιτικές εξελίξεις, το διεθνές οικονομικό περιβάλλον, το marketing και τη στρατηγική, τον ανταγωνισμό, τη φήμη, το ανθρώπινο δυναμικό, την ποιότητα και την ασφάλεια. Η ομιλήτρια επεσήμανε τις κρίσιμες αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των κινδύνων που δύσκολα ιχνηλατούνται. Συμφώνησε με τον κ. Anderson ότι οι διοικήσεις είναι συχνά ανέτοιμες να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους, διότι είτε δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις, είτε τα μέλη των διοικήσεων αδυνατούν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Και αυτή είναι η μεγάλη αντίφαση, διότι πρώτα οι διοικήσεις είναι υποχρεωμένες να αναγνωρίζουν τους κινδύνους της επιχείρησης που διοικούν. Πολύ περισσότερο από τα ίδια τα ρίσκα, είναι σημαντικό να υπάρχει επίγνωση των συνεπειών αυτών των κινδύνων και πάνω σε αυτές να γίνεται η κατάλληλη προετοιμασία. Στόχος όλων πρέπει να είναι η δημιουργία της Ανθεκτικής Επιχείρησης.
Η Ανθεκτικότητα ως έννοια κατακτά το επιχειρηματικό γίγνεσθαι
Η Ανθεκτικότητα αφορά τη μακροπρόθεσμη επιβίωση και ευημερία ενός οργανισμού. Σημαίνει, επίσης, ότι γνωρίζεις ποιος είσαι, ότι διαθέτεις τις κατάλληλες γνώσεις και ότι είσαι επικεντρωμένος στο τι κάνεις και πώς το κάνεις. Η Ανθεκτικότητα είναι μετρήσιμη και μπο-ρεί να αποτελέσει παράγοντα μόχλευσης για έναν οργανισμό. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο ρόλο της FERMA, η οποία έχει σαν αποστολή την προαγωγή της ιδέας του Risk Management. Επισημαίνοντας, ωστόσο, την απουσία της Ελλάδας από τον Πανευρωπαϊκό Σύνδεσμο, η Julia Graham απηύθυνε ανοικτή πρόσκληση προσχώρησής της στον Οργανισμό. Η πρόσφατη έρευνα της FERMA καταδεικνύει την άμεση ανάγκη για καλύτερο Risk Management, βελτιώνοντας τις ικανότητες και δεξιότητες των Risk Managers, με στόχο την αναβάθμιση του επαγγέλματος. Στο πλαίσιο αυτό, η FERMA συμμετέχει στην επικαιροποίηση του προτύπου ISO 31.000, ενώ από το 2015 θα παρέχει το 1ο δίπλωμα European Risk Manager Accreditation.
H νέα πραγματικότητα και ο ρόλος του Risk Manager
«Η επίλυση του επιχειρηματικού ρίσκου ήταν ο κύριος λόγος ενασχόλησης των νομικών με το GRC» εξήγησε ο κύριος Οικονόμου, Νομικός Σύμβουλος και επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας της ΔΕΗ. Πρώτη προτεραιότητα των Νομικών Συμβούλων επιχειρήσεων και ομίλων (με έδρα στις ΗΠΑ) εδώ και δύο χρόνια αφορά σε θέματα Ethics and Compliance, ενώ μεταξύ 2005 και 2010 το κόστος των προγραμμάτων compliance εταιρειών και ομίλων (με έδρα στις ΗΠΑ) αντιστοιχούσε σε 1 έως 6% των εσόδων (για τζίρους > 1δισ.) μόνο για το κλάδο των securities, όπου το σύνολο της δαπάνης ανήλθε σε περίπου 1 τρισ. Επισήμανε, δε, ότι το τρίπτυχο GRC θα έπρεπε να μετεξελιχθεί σε GREC με την προσθήκη των ethics, δηλαδή όλου του πολιτισμικού-ιδεολογικού στοιχείου που διατρέχει τη λειτουργία μιας επιχείρησης. Το GRC είναι μια open ended διαδικασία που εφαρμόζεται με διαφορετικό τρόπο από εταιρείες και χώρες, αλλά που, κατ’ ελάχιστον, πρέπει να αναγνωρίζεται από την διεθνή κεφαλαιαγορά και να καλύπτει συγκεκριμένα κριτήρια. Ως παγκοσμιοποιημένη γλώσσα, κατανοητή στις διεθνείς χρηματαγορές, αποτελεί εχέγγυο προκειμένου αυτές να τοποθετήσουν χρήματα σε μια υποψήφια επένδυση με με στόχο τη μετρήσιμη αξία της εταιρείας. Αναφορικά με την εταιρική διακυβέρνηση, υποστήριξε ότι βρισκόμαστε σε μια νέα πραγματικότητα όπου οι παλιές πυραμιδικές δομές θα υποκατασταθούν στο μέλλον από δομές matrix και ότι είναι θέμα χρόνου να αναγνωρισθεί ο διαφοροποιημένος ρόλος της επιρροής, άρα και της ευθύνης των ατόμων που ασκούν την εταιρική διοίκηση. Ο κ. Οικονόμου τόνισε ότι η κακή πορεία μιας επιχείρησης αποτελεί ένδειξη, αν όχι συνέπεια, κακής εταιρικής διακυβέρνησης -με τη σύγχρονη έννοια του GRC- και δεν είναι μόνο αποτέλεσμα επιχειρηματικής απραξίας. Κύριος υπεύθυνος για τη διαχείριση του ρίσκου είναι ο Διευθύνων Σύμβουλος με το Διοικητικό Συμβούλιο και όχι ο Risk Manager. Εξήγησε, ακόμα, ότι το compliance αφορά προγράμματα συμμόρφωσης ως προς την εξωτερική και εσωτερική νομοθεσία, ενώ ο ρόλος του Νομικού Συμβούλου σε όλη αυτή τη διεργασία είναι επίσης ση-
μαντικός και πρέπει να αντιμετωπίζεται - στο βαθμό που το GRC είναι πρόληψη- ως στρατηγικός συνεταίρος. Στο ίδιο πλαίσιο, ο Άρης Δημητριάδης, Γενικός Διευθυντής Κανονιστικής Συμμόρφωσης, Διαχείρισης Εταιρικών Κινδύνων και Ασφάλισης του Ομίλου ΟΤΕ, παρουσίασε την περίπτωση υλοποίησης ενός ολοκληρωμένου Προγράμματος ERM στον ΟΤΕ, υπογραμμίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι το Risk Management είναι το πρώτο βήμα που δίνει τα όπλα στο Front Office για να αξιοποιήσει ευκαιρίες. «Εσωτερικά ο κάθε εργαζόμενος εκπαιδεύεται κατάλληλα, ώστε να συνειδητοποιεί και το ρόλο του ως Risk Manager» υπογράμμισε. Σημαντικοί παράγοντες επιτυχίας θεωρούνται η ανοικτή επικοινωνία, αλλά και η απουσία στεγανών. Τόνισε τη σημασία του tone at the top και ότι ο Risk Officer οφείλει να διαθέτει σφαιρική γνώση της λειτουργίας της επιχείρησης, αλλά και να έχει την ικανότητα και την άνεση να επικοινωνεί με όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας.
Η συμβολή του GRC στην ανταγωνιστικότητα
Τη συμβολή του GRC στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και την ευημερία της κοινωνίας ανέδειξε στη δική του ομιλία του ο Παντελής Λάμπρου, Διευθυντής Κανονιστικής Συμμόρφωσης των Ελληνικών Χρηματιστηρίων. Τόνισε ότι αυτό που αναδείχθηκε από την τρέχουσα κρίση είναι η απαίτηση για αλλαγή παραγωγικού και αναπτυξιακού μοντέλου, όχι μόνο με απλή αναδιάταξη των παραγωγικών συντελεστών, αλλά με χρημα τοδότηση μακροπρόθεσμου ορίζοντα από το εξωτερικό. Η προσέλκυση επενδυτών μπορεί να γίνει εφόσον τους πείσουμε ότι είμαστε μια ευρωπαϊκή χώρα που διαθέτει θεσμική ανάπτυξη και κράτος δικαίου, ως μια αγορά που είναι συμβατή και αναγνωρίσιμη από τους διεθνείς επενδυτές, ως επιχειρήσεις που εμπεριέχουν σημαντικές αξίες, σήμερα όμως υποτιμημένες.
Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρική διακυβέρνηση, η διαχείριση κινδύνων και η κανονιστική συμμόρφωση μπορούν να συμβάλουν τα μέγιστα στην ανάδειξη της ελκυστικότητας της επενδυτικής πρότασης της Ελλάδας. Στην ομιλία της η Λήδα Κοντογιάννη, Γενική Διευθύντρια του Εθνικού Συμβουλίου Εταιρικής Διακυβέρνησης, εστίασε στο θέμα της Διακυβέρνησης, επισημαίνοντας ότι η διαχείριση κινδύνων παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στο Governanceκαι ότι τα διοικητικά συμβούλια φέρουν την κύρια ευθύνη για τη χάραξη στρατηγικής και πολιτικής κινδύνων, ασκούν την εποπτεία και έχουν τον έλεγχο του συστήματος διαχείρισης κινδύνων.
Συστηματικότερος διάλογος επενδυτών - επιχειρήσεων
Ο Ελληνικός Κώδικας Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕΚΕΔ) δίνει ιδιαίτερη σημασία στη διαχείριση κινδύνων, περιγράφοντας με σαφή νεια το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούν και οφείλουν να κινηθούν οι επιχειρήσεις ανάλογα με τα μεγέθη και τη φύση τους. Ωστόσο, δύο ανεξάρτητες έρευνες της Grant Thornton κατέδειξαν πόσο ελλιπή είναι τα συστήματα ελέγχου διαχείρισης κινδύνου, σύμφωνα με τον ΕΚΕΔ. Με δεδομένο ότι οι επενδυτές έχουν αυξημένες απαιτήσεις απέναντι στα ΔΣ υπάρχει ανάγκη δημιουργίας ενός πλαισίου για συστηματικότερο διάλογο μεταξύ επενδυτών και επιχειρήσεων. Για την προσέλκυση κυρίως ξένων επενδυτών είναι ακόμη πιο σημαντικό να εφαρμόζονται διεθνείς πρακτικές κατανοητές σε αυτούς. Η κακή εταιρική διακυβέρνηση έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί είτε σε πτώχευση, είτε σε υποτίμηση της αξίας των εταιρειών ή και υπέρμετρη ανάληψη κινδύνων, χωρίς οι επενδυτές να λαμβάνουν μεγαλύτερες αποδόσεις. Ολοκλήρωσε με την είδηση ότι με βάση την ετήσια έρευνα της World Bank“Doing Business”, η Ελλάδα ανέβηκε στην 62η θέση στο δείκτη “Protecting Investors to doing business”, από την 157η που κατείχε το 2012.
Διαφωτιστική ήταν η συνέντευξη που παραχώρησε για τις ανάγκες του συνεδρίου, ο Β’ Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κ. Ξενοφών Αυλωνίτης στους διοργανωτές και παρουσιάστηκε στους συνέδρους μέσω video. Το πρώτο θέμα που έθιξε αφορούσε τις ελληνικές εισηγμένες επιχειρήσεις και τις ασφαλιστικές δικλείδες που εφαρμόζονται προκειμένου να διασφαλίζεται η ορθή εταιρική διακυβέρνηση των εισηγμένων εταιρειών αυτής της κατηγορίας. Ο κ. Αυλωνίτης απάντησε ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς αφενός κάνει επιτόπου ελέγχους για να διαπιστώσει αν εφαρμόζονται οι οδηγίες και αφετέρου βελτιστοποιεί συνεχώς τη νομοθεσία -όπως κάποιες προτάσεις για αναθεώρηση του νόμου 3016 του 2002, οι οποίες εκτιμάται ότι θα υλοποιηθούν σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα και αφορούν στην αυστηροποίηση του ορισμού των εκτελεστικών και κυρίως των ανεξάρτητων μελών. Αναφορικά με τη διασφάλιση του σχεδιασμού και της εφαρμογής αποτελεσματικού συστήματος εσωτερικού ελέγχου των εισηγμένων εταιρειών, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς έχει διαμορφώσει ένα γενικό πλαίσιο με 2-3 υποχρεώσεις, κοινές για όλες τις εταιρείες, ενώ έχει υποβάλει ορισμένες προτάσεις για πρόσθετες αρμοδιότητες στον εσωτερικό έλεγχο κάθε επιχείρησης. Λόγω του προβλήματος της μη επαρκούς χρηματοδότησης, κυρίως από τον τραπεζικό τομέα, καταβάλλεται προσπάθεια σε συνεργασία και με το Χρηματιστήριο Αθηνών να προωθηθούν κάποιες μορφές χρηματοδότησης μέσω της κεφαλαιαγοράς. Ανακοίνωσε, δε, ότι έχει ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο για αντλήσεις κεφαλαίων από την κεφαλαιαγορά κάτω των πέντε εκατομμυρίων και το οποίο θα δημοσιοποιηθεί στο επόμενο χρονικό διάστημα. Ολοκληρώνοντας, είπε ότι στο Χρηματιστήριο παρατηρείται μετά από καιρό κινητικότητα για διεξα-
γωγή IPOs.
Η εμπειρία της ελληνικής επιχείρησης
Το πώς διαχειρίζεται τα ρίσκα της μια ελληνική οικογενειακή επι- χείρηση με περιφερειακή έδρα παρουσίασε η εντεταλμένη Σύμβουλος της επιχείρησης Kallimanis S.A., Κωνσταντίνα Καλλιμάνη. Αναφέρθηκε σε μια σειρά ρίσκων που έχει, ήδη, αναγνωρίσει η επιχείρηση και που κλήθηκε να αντιμετωπίσει σε ένα “business as usual” mode. Επεσήμανε ότι η κρίση δημιούργησε μια νέα τάξη
πραγμάτων στην αγορά και στο προφίλ του καταναλωτή, αναγνωρίζοντας όμως ότι δημιούργησε και ευκαιρίες. Εστίασε στις δυναμικές ενέργειες στις οποίες προχώρησε η εταιρεία ώστε να προχωρήσει μπροστά μέσα σε περιβάλλον παρατεταμένης ύφεσης, όπως είναι ο πλήρης ανασχεδιασμός της εταιρικής της διακυβέρνησης και η ανάπτυξη κουλτούρας και αντίληψης ρίσκου που οφείλει να εκπορεύεται από την κεφαλή και να διαχέεται σε όλη την εταιρεία.
Ολοκλήρωσε την ομιλία της λέγοντας ότι «το υπολογισμένο ρίσκο είναι ευκαιρία ανάπτυξης».
Αλλαγή κουλτούρας
Ο εμπορικός διευθυντής της AIG, Αντώνης Παπαδόπουλος, επεσήμανε ότι οι Risk Managers αναγνωρίζουν διεθνώς ότι οι κίνδυνοι που καλούνται να διαχειρισθούν είναι πολύ πιο σύνθετοι και λιγότερο ελέγξιμοι. Για αυτό, οι επιχειρήσεις ζητούν πιο έξυπνα και “tailor made” ασφαλιστικά προϊόντα, εργαλεία αλλά και υπηρεσίες σε σχέση με τα συνήθη της αγοράς, με δυνατότητα εφαρμογής τους σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι επιχειρήσεις λαμβάνουν, ωστόσο, υπόψη το εκάστοτε τοπικό ρυθμιστικό πλαίσιο, ενώ ζητούν και υψη- λότερα όρια κάλυψης λόγω της εξελισσόμενης πολυπλοκότητας των κινδύνων.
Ο Gerold Knight, Group Chief Risk Officer της Coca-Cola Hellenic, επικεντρώθηκε στο θέμα της κουλτούρας ως βασικό συστατικό προόδου για τον οργανισμό, αλλά και ως κρίσιμο εργαλείο για την επιτυχία του Risk Management. Κατά τον ομιλητή, η ύπαρξη πλαισίου ρίσκου και διαδικασιών από μόνες τους δεν επαρκούν. Ο τρόπος προσέγγισης είναι καθοριστικής σημασίας. Πιο συγκεκριμένα, ο προσανατολισμός σε ένα κοινό στόχο, η υποστήριξη της ανώτατης διοίκησης, οι ξεκάθαροι ρόλοι και υπευθυνότητες, η απλότητα των διαδικασιών σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της τεχνολογίας για την υποστήριξη της διαδικασίας, αλλά πάνω από όλα η επικοινωνία, ο ανοικτός διάλογος και οι συζητήσεις με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μέσα στον οργανισμό, βοηθούν στην υιοθέτηση κοινών κωδίκων επικοινωνίας, την εδραίωση σχέσεων εμπιστοσύνης, προσωπική δέσμευση και αλλαγή κουλτούρας. Απώτερος στόχος είναι η δημιουργία ενός ανθεκτικού οργανισμού που θα επιβιώσει, αλλά και θα ευημερήσει σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, αναλαμβάνοντας ισορροπημένα ρίσκα και αξιοποιώντας ευκαιρίες. Αντίστοιχα, η ομιλία του Κ. Πανάγου, Senior Manager, Corporate Security Risk & Compliance της Vodafone είχε ως κύριο αντικείμενο τη «συμμόρφωση» και το πώς αυτή συνεργάζεται με τη λειτουργία της διαχείρισης κινδύνων. Για να γίνει πιο κατανοητός ο τρόπος υλοποίησής τους, ο Κ. Πανάγος παρουσίασε ως κύρια παραδείγματα τον τρόπο διαχείρισης του κινδύνου δωροδοκίας, διαφθοράς και ασφάλειας στον οργανισμό, όπου και σε αυτή την περίπτωση διαπιστώθηκε ότι η επικοινωνία και εκπαίδευση εργαζομένων αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία δημιουργίας κουλτούρας ρίσκου μέσα στον οργανισμό.
Η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα
Στο panel συζήτησης που ακολούθησε συμμετείχαν οι Δρ. Τάσος Βασιλόπουλος , CIO της DHL, Γιώργος Τσαπρούνης, CorporateAffairs Director της Wind Hellas, Κώστας Πανάγος Senior Manager, Corporate Security Risk & Compliance της Vodafone, Βασίλης Μονογιός Partner, Advisory, Business Risk Services της Grant Thornton και Άρης Δημητριάδης,Γενικός Διευθυντής Κανονιστικής Συμμόρφωσης, Διαχείρισης Εταιρικών Κινδύνων και Ασφάλισης του Ομίλου ΟΤΕ. Συντονιστές του Panel ήταν οι κκ. Αλήθεια Διακάτου και Γιώργος Τριβυζάς από την Deloitte. Από τη συζήτηση βγήκαν τα εξής συμπεράσματα:
Στην Ελλάδα υπάρχει έλλειμμα κατανόησης κινδύνου, καθώς και έλλειμμα στη λήψη αποφάσεων ακριβώς για να μην αναληφθεί ρίσκο. Πρέπει να μάθουμε να παίρνουμε υπολογισμένα ρίσκα.
Το ERM στην Ελλάδα βρίσκεται στα πρώτα του βήματα. Ωστόσο, μεγάλες επιχειρήσεις έχουν ήδη αρχίσει να το εφαρμόζουν συστηματικά. • Είναι απαραίτητο και οι μικρότερες επιχειρήσεις να υιοθετήσουν πρακτικές διαχείρισης κινδύνων με βάση τα δικά τους μέτρα.
Προϋπόθεση επιτυχίας του Risk Management είναι η πτώση των silo μεταξύ διευθύνσεων.
Σημαντικός είναι και ο κίνδυνος φήμης σήμερα, καθότι το περιβάλλον έχει αλλάξει τελείως.
Κάθε διοίκηση πρέπει να κατανοήσει ότι ήδη διατρέχει κίνδυνο όταν δεν κάνει διαχείριση κινδύνου.
Η διαχείριση κινδύνου δεν είναι «δωρεάν», είναι λοιπόν σημαντικό το top management να επενδύσει
χρήματα για τη διαχείριση κινδύνων.
Στην Ελλάδα πρέπει να αναλάβουμε και να διαχειριζόμαστε έξυπνα τα ρίσκα μας.
Οι ξένοι ομιλητές παρατήρησαν ότι οι Έλληνες διαθέτουν γνώσεις και εμπειρία στη διαχείριση ρίσκου, ενώ έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν μεταξύ τους ώστε να πάνε στο επόμενο επίπεδο και να προάγουν την έννοια του Risk Management πιο συλλογικά. Όλοι κατέληξαν ότι είναι, πλέον, ώριμες οι συνθήκες για τη δημιουργία μιας Ελληνικής Ένωσης Risk Management. Το συνέδριο ολοκλήρωσε τις εργασίες του με την ομιλία του Γιάννη Καλογεράκη, CEΟ της JMK Ltd, o οποίος συνοψίζοντας τα κύρια σημεία του συνεδρίου παρατήρησε ότι «τελικά τα συστήματα είναι χρήσιμα, ωστόσο πρέπει να συνδυασθούν κατάλληλα με ανθρωποκεντρική εκπαίδευση και συνεχή επικοινωνία για την ενσωμάτωση των συστημάτων αυτών στην καθημερινή πρακτική των ανθρώπων». Ολοκληρώνοντας, παρατήρησε ότι «Το GRC είναι στάση ζωής, είναι μια νέα ομαδική κουλτούρα που παρακινεί τον κόσμο να σκεφθεί προοπτικά εκτός πλαισίου. Τελικά, το GRC αφορά όλους μέσα στην επιχείρηση, διότι αφορά την ίδια τη ζωή τους».
Comments